Geschiedenis van het schermen
Laten we kijken hoe het begon…
Het schermen in de oorspronkelijke vorm gaat terug tot de strijd met alle houw- en slagwapens zoals dolken, messen, hellebaarden en lansen, sabels en degens. Naast de strijd op leven en dood werd echter ook de schermsport al zeer vroeg bedreven. De Egyptenaren vochten reeds met pareerstukken, hand- en elleboogbescherming.
De Egyptenaren
Het schermen is al heel lang bekend als een sport, het bewijs hiervoor zijn de papyrusrollen die bij een opgraving in Egypte zijn ontdekt. Deze rollen zijn gevonden bij Medinet Habout, een tempel in de buurt van Luxor. Op deze papyrusrollen staan namelijk de beelden van een echte schermwedstrijd. Naast de schermers zijn er ook toeschouwers uitgebeeld die de schermsporters aanmoedigen. Uit de hiëroglyfen blijkt dat er ook een scheidsrechter en iemand aanwezig is die de score bijhoudt.
Maar het meest opvallende is dat de schermers een hoofddeksel ter bescherming dragen en dat de wapens niet scherp zijn. Volgens diverse onderzoeken blijkt dat de sabels gemaakt waren van papyrusriet. Om de aanvallen af te kunnen weren droegen de schermers een houten plank op hun ongewapende en vrije arm.
In de Tempel van Ramses III zijn de betreffende papyrusrollen gevonden. Ramses III leefde 1200 jaar voor Christus, dat houdt dus in dat deze papyrusrollen minimaal 3200 jaar oud zijn. Deze farao wordt beschouwd als laatste grote farao en stond bekend voor het organiseren van sportevenementen. Deze werden georganiseerd om de overwinningen te vieren op vijandige naastgelegen landen.
De Grieken en Romeinen
De Grieken kenden schermscholen en in Rome beleefde het demonstratieschermen van de jeugd onder keizer Augustus een bloeitijd. De bekendste vechters van het zwaard waren de gladiatoren. Zij vochten in de arena’s voor het plezier van de keizer en het volk.
De Ridders in de middeleeuwen
De ridders waren van top tot teen beschermd door metalen harnassen tijdens de middeleeuwen. Toen waren er ook schermwedstrijden waarbij ze gebruik maakten van twee grote slagzwaarden. Maar door het gewicht van de zwaarden moesten de ridders de zwaarden met twee handen hanteren, dit omdat er veel kracht nodig was om zo de tegenstander uit te kunnen schakelen.
Het schermen speelde op de riddertoernooien van de middeleeuwen een beduidende rol. Ook de burgers werden steeds meer door het schermen aangetrokken. Bijzondere opleidingsplaatsen voor de schermkunst, die reeds in 1450 werd gereglementeerd, waren van oudsher de universiteiten. Ook in de oudheid was het schermen reeds geen privilege voor mannen meer, en sedert de 15e eeuw kende men beroemde Italiaanse, Franse en Duitse schermkampioenes.
Toen het buskruit werd uitgevonden, kwam het zwaard al snel op de tweede plaats te staan. De harnassen konden immers niet op tegen de kracht van kogels
Er werden nog wel veel duels uitgevochten door edellieden die beledigd waren. Tijdens deze duels kwamen jaarlijks honderden edellieden om het leven, later werden deze duels verboden verklaard. Voordat het totaal verboden werd was er nog wel een tussenvorm van een duel om “first blood”. Ook toen dit verboden werd is het nog in het geheim doorgegaan tot 1940.
Een moderne versie van het duel is de “Mensur”. Dit gevecht is voornamelijk bekend onder de Duitse studenten. Een litteken op je gezicht werd gezien als een statussymbool onder bepaalde groeperingen.
De Fransen en Italianen
Tenslotte kreeg de galante schermmethode van de Fransen en de Italianen steeds meer invloed. Italië gold in de 16e eeuw als dè schermacademie van de wereld. Daar kwam ook het floretschermen in zwang. In de 18e eeuw werd het schermen een statussymbool, dat vaak niet meer inhield dan zich met een sierdegen te omgorden.
Schermen in Nederland
De introductie van het schermmasker was een belangrijke gebeurtenis voor de schermsport. Het masker werd uitgevonden halverwege de 18e eeuw. Nederland schermde met zijn eigen methode. Het zogenaamde “aardappelschermen” . Beide schermers kregen een paar aardappels aan touwtjes aan hun lijf. De bedoeling was dat je probeerde bij de ander de aardappel te hakken zodat men kon zien dat je geraakt had. Het was nogal een grove methode die geen stand hield. Door de bezetting van Napoleon kwam Nederland in aanraking met de Franse school. Deze heeft lang stand gehouden en sommige leraren gebruiken deze nog steeds.
Echter in de jaren 80 van de vorige eeuw zijn er een aantal schermers en leraren naar andere landen gegaan om beter te leren schermen en lesgeven. Deze hebben hun invloeden naar Nederland gebracht waardoor er langzaal een verrijking van methodes kwamen. De Italiaanse school van Di Rosa heeft bijvoorbeeld voor floret de eerste doorbraak gezorgd en meer volgden ook op andere wapens.
Niet alleen de visie op het schermen als methodiek veranderde maar ook de didactische kant heeft een ontwikkeling doorgemaakt. Zo is er meer verscheidenheid gekomen in het lesgeven. Van technisch instrumenteel leren naar concepttrainingen tot het impliciete leren.
Nederland heeft in de periode vanaf 1990 tot nu ook steeds vaker buitenlandse trainers ingehuurd om kennis te krijgen van ontwikkelingen in het buitenland.
De laatste jaren zie je dat Nederland op degen en floret aansluiting gevonden hebben met het Internationale schermen en zelfs successen beleven. Diverse sporters hebben zich weten te kwalificeren voor de Olympische Spelen als een Bas Verwijlen, Indra Angad Gaur en Sonja Tol.
Tot slot zijn het niet alleen de leraren en schermers geweest maar zijn er ook andere factoren geweest die ontwikkelt zijn.
Zo is er steeds meer schermen te zien op TV. Eurosport zend regelmatig wedstrijden uit. In de topsport is er een videocall gekomen voor schermen en is het vaak life te volgen via het internet.
Buiten de topsport is er ook ontwikkeling geweest in materiaal. Veiligheidsnormen zijn steeds hoger geworden en met de invoering van de kevlar kleding is het een veilige sport geworden. Voor kinderen zijn de mini wapens ontwikkelt en voor de hele kleintjes zelfs plastic wapens met leuke kleuren en vormgeving die relateren aan de ridders van vroeger.
